Een woord waarvan ik tot een half jaar geleden niet wist dat het bestond: Overprikkeld. Ik wist niet eens dat dit een mogelijkheid was die het menselijke brein kon bereiken. Jawel, bij kleine baby’s. Die kunnen prikkels soms niet goed verwerken en raken aan het eind van de dag dan zo overstuur dat ze er niet meer van kunnen slapen. Volwassenen, kunnen die ook overprikkeld raken dan? Ik had geen idee, maar het kan wel zeker.
In ons dagelijkse leven zijn wij omringt met prikkels. Een prikkel is informatie die binnenkomt via onze zintuigen; zien, horen, ruiken, proeven, voelen (extern) of via onze gedachten of ons lichaam (intern). Met de mobiele telefoon en onze huidige commerciële samenleving zijn prikkels overal. Waar je ook komt, je wordt plat gegooid met reclameborden, muziekjes, bewegende beelden en wat dan ook. In iedere winkel heeft ieder display wel iets aparts om zo de meeste klanten te prikkelen tot aankoop. Normaal valt je dat niet eens op en ga je automatisch naar dat wat jouw eigen brein het mooiste vind. Je denkt er niet eens over na dat je er naartoe werd getrokken door de mooie felle rand karton die ze eromheen hebben gebouwd. De schreeuwende letters, koop mij, koop mij. De andere displays vallen je niet eens op, net zo min als de mensen die er naar toe lopen. Je neuriet vast zachtjes mee met de muziek die op de achtergrond speelt en gaat rustig je boodschappenlijstje af in je hoofd.
Wat nou als je alles ziet? Als je ieder reclamebord leest en bekijkt. Als je de achterliggende woordengrap gaat zoeken en erover na denkt. Als je de mensen om je heen ziet en registreert. Als je de muziek ook echt hoort en er direct een herinnering bij gaat zoeken. Als alles naar je schreeuwt. Alles om je heen, alles in je eigen brein en je eigen lichaam schreeuwt van pijn. Dan neem je het boodschappenlijstje en weet je ineens niet meer wat peperkoek nou precies is, of waar het zou liggen. Dan loop je vast. Probeer maar eens bij een computer meerdere programma’s tegelijkertijd op te starten. Het lukt wel, alleen gaat alles veel trager. Je internet wordt langzamer en op een gegeven moment kan de processor het niet meer aan en hangt alles vast. Je brein is net zo. Het kan maar een bepaald aantal bytes aan informatie bewerken en dan loopt het hele systeem vast. In het artikel Waarom arme mensen domme dingen doen kun je hier iets meer over lezen. Daar gaat het over schaarste als psychische klacht, maar het idee blijft hetzelfde. Je kan hebt maar een bepaalde hoeveelheid bandbreedte en op is dan ook echt op.
Ik deed vroeger altijd zo veel dingen tegelijkertijd. Aan 1001 dingen denken en een lijstje bij het boodschappen doen had ik echt niet nodig. Dat ging allemaal. Boodschappen met schreeuwende kinderen, tussendoor even een appje beantwoorden en een e-mail opstellen in je hoofd. Het ging allemaal. Tot een burn-out.
Het begon met moe zijn. Prikkelbaarheid, ik kon nergens tegen. Nu was ik op het moment ook zwanger, dus de hormonen maakte alles een flink stuk erger. Dan krijg je zwangerschapsdementie. Je weet niks meer te onthouden, en dat brengt een bepaalde hoeveelheid stress met zich mee. De lichamelijke klachten werden erger, en de psychische ook. Steeds piekeren. Vriendjelief in Mali en het idee dat niemand om je heen ook maar enigszins rekening houdt met jouw situatie. Dan knapt er iets. Dan gaat je brein op slot.
De impact van een burn-out begin ik steeds meer te herkennen. Samen met een depressie en alle medicijnen is het vaak lastig te onderscheiden wat waardoor komt. Het loopt allemaal een beetje door elkaar, maar een symptoom is het duidelijkste van de burn-out. Overprikkeld raken. En wat ellende is dat. Boodschappen doe ik nu vaak alleen. Op een rustig moment van de dag. Afgelopen zaterdag stonden er mensen om me heen. Bij de kassa was het. Kinderen graaide al in de ton van de aqua-mini’s links van me en de moeder met een huilend baby in een draagdoek schreeuwde hun toe dat ze toch echt de kwal wilde hebben rechts van me. Voor me piepte de kassa bliepjes. Mijn rug schreeuwde me pijn toe en mijn hersenen zeiden dat ik toch echt wat sneller moest gaan, anders gaan mensen zo meteen nog op je mopperen. Het duurde in totaal misschien 5 minuten, maar man, die 5 minuten waren toch echt killing. Ik was erna helemaal gesloopt.
Soms denk ik wel eens dat het weer wat beter gaat. Dan heb ik een goede dag. Dan voel ik mij weer eventjes net iets minder sipjes en net iets minder boos. Dan heb ik zin om vanalles en nog wat te gaan doen. Dan zet ik een wasje aan en heb erna nog steeds energie. Tot je iets gaat doen en merkt hoe zwaar en vermoeiend het allemaal is. Afgelopen zondag gingen Yorick en ik op stap met de carnaval. Ik wist wel dat het vermoeiend zou zijn, maar na 2 uur was ik helemaal gesloopt. Ik kon niets meer registreren en zag alleen nog maar lichtflitsen en regenbogen om me heen. Die nacht heb ik dik 3 uur op gezeten met een hoofdpijn die zelf de paracetamol niet kon bestrijden, tot ik er een meer dan de max hoeveelheid nam en uiteindelijk in slaap viel. Migraine? Het lijkt er op, maar het was een spanningshoofdpijn. Het resultaat van 2 uurtjes carnavallen. Ik schrok er van. Hoeveel ik overprikkeld was. Dan merk je pas, ok, het gaat echt nog niet goed met me.
En nu dan? Nu we het besef hebben dat sommige dingen niet gaan? Een beurs gaat nog wel. Ok, ook niet echt hoor. Het kost mij echt veel meer dan het zou moeten. Maar daar neem ik wel af en toe eventjes een momentje afzondering. Even een kopje koffie tussendoor. Dat is dan de oplossing. Even afschakelen. Even afzonderen helpt ook. Als de kinderen vakantie hebben, even ze een film laten kijken en zelf op bed gaan liggen. Even Yorick ze laten meenemen naar de stad en zelf eventjes thuis blijven. Dan kunnen we er weer tegen aan. En alle prikkels in kleine hoeveelheden binnen laten komen.
Jullie zullen net als ik mensen die zeggen dat sommige dingen “te veel” zijn niet helemaal begrijpen. Ik begreep dat nooit helemaal. Nu wel hoor. Nu zeg ik het vaak zelf. Ik kan dan en dan niet, want de dag erna of ervoor heb ik al iets. Twee dagen achter elkaar is te veel. Twee dingen op een dag is al te veel. Soms zeer frustrerend, maar die hoofdpijn afgelopen zondag nacht heeft mij mijn lesje wel geleerd. Want dat is het resultaat. Als je veel hebt gewandeld heb je spierpijn, dan hebben je benen en voeten hard moeten werken. Met je brein is het net zo. Spierpijn in je hersens is iets wat echt bestaat. En dat moeten we ook gewoon kunnen zeggen. Sorry, mijn bandbreedte voor vandaag is op. Maar dan zonder de sorry.
Tussen Luiers en Cocktails 